Karcinom ili rak pluća je jedan od najčešćih i najtežih tipova karcinoma. Prema podacima svjetske zdravstvene organizacije, rak pluća je odgovoran za smrt 1,69 miliona ljudi u 2015. godini.
Rak pluća – simptomi
U ranoj fazi, simptomi raka pluća su obično neprimjetni. Ipak, oni se sa vremenom razviju, a tu spadaju:
- Kašalj koji se ne povlači nekoliko sedmica
- Dugoročni kašalj koji se sa vremenom pogoršava
- Česte plućne infekcije
- Iskašljavanje krvi
- Bol pri disanju ili kašljanju
- Konstantan osjećaj nedostatka vazduha
- Konstantan umor ili letargija
- Gubitak apetita ili neobjašnjiv gubitak težine
Manje uobičajeni simptomi raka pluća su:
- Promjene u izgledu prstiju na rukama – npr. prsti postanu zakrivljeni, a jagodice natečene
- Povišena temperatura (groznica)
- Problemi pri gutanju
- Otežano disanje
- Promuklost
- Naticanje lica ili vrata
- Uporna bol u prsima
- Bol u ramenu
Rak pluća – uzroci
U većini slučajeva, rak pluća je uzrokovan pušenjem cigareta, iako ga i nepušači mogu razviti.
Pušenje
Procjenjuje se da je pušenje cigareta uzrok za rak pluća u 85% slučajeva. Dim cigarete sadrži više od 60 različitih otrovnih supstanci, koje mogu uzrokovati rak. Ove supstance se nazivaju kancerogene supstance.
Ako pušite više od 25 cigareta dnevno, rizik od razvijanja karcinoma pluća u odnosu na nepušače je uvećan 25 puta.
Iako je pušenje cigareta najveći rizični faktor, konzumiranje drugih proizvoda od duvana može značajno povećati rizik od razvijanja raka pluća, kao i drugih tipova karcinoma. U te proizvode spadaju:
- Cigare (kubanke)
- Duvan za lulu
- Burmut (duvan u prahu)
- Duvan za žvakanje
Pretpostavlja se da pušenje kanabisa može povećati rizik od karcinoma pluća. To je zato što korisnici često miješaju marihuanu sa duvanom, te udišu dim dublje i zadržavaju ga duže nego cigarete. Ako, konzumirate marihuanu, izbjegavajte da je miješate sa duvanom.
Takođe, ovdje možete saznati kako najlakše ostaviti cigarete
Pasivno pušenje
Ako ste nepušač, česta izloženost duvanskom dimu koji proizvode drugi ljudi (pasivno pušenje), može značajno povećati rizik od razvijanja karcinoma pluća.
Na primjer, istraživanja su pokazala da žene nepušači koje žive sa pušačem, imaju za čak 25% veći rizik od razvijanja rak pluća nego one koje dijele dom sa nepušačima.
Radon
Radon je prirodni radioaktivni gas iz malih količina uranijuma koje se nalaze u zemlji i kamenju. Ponekada se može pronaći u građevinama.
Ako se radon udiše, to može oštetiti pluća, a to se posebno odnosi na pušače.
Izloženost zagađivačima
Izloženost određenim hemikalijama i supstancama koje se koriste u industriji ili nekim drugim zanimanjima je povezano sa povećanim rizikom od razvijanja raka pluća. Hemikalije i supstance koje povećavaju rizik od raka pluća su:
- Arsen
- Azbest
- Berilijum
- Kadmium
- Isparenja uglja i koksa
- Silicijum-dioksid
- Nikl
Takođe, istraživanja su pokazala da dugoročna izloženost naftnim isparavanjima, mogu povećati rizik od razvijanja raka pluća za čak 50 procenata.
Jedna studija je pokazala da je taj rizik, kod ljudi koji žive u regiji sa visokim nivoom nitrogen oksid gasa (najčešće se nalazi u izduvnim gasovima automobila), povećan za jednu trećinu.
Rak pluća – ko je u opasnosti?
Rak pluća se obično javlja kod starijih ljudi. Rijetkost je da se pojavi kod osoba mlađih od 40 godina, a rizik se starenjem značajno povećava. Karcinom pluća se najčešće javlja između 70. i 74. godine.
Iako ljudi koji nikada nisu zapalili cigaretu mogu dobiti rak pluća, pušenje se smatra kao glavni uzročnik ove bolesti.
Rak pluća – liječenje
Rak pluća liječi tim specijalista, koji rade zajedno kako bi pronašli najbolji mogući tretman za svakog pacijenta.
Tipovi tretmana zavise od raznih faktora, kao što su:
- Tip raka pluća (karcinom pluća ne-malih stanica i mikrocelularni rak pluća)
- Veličina i mjesto na kome se rak pluća razvio
- Do koje faze se karcinom razvio
- Uopšteno zdravlje oboljelih
Odluka o tome koji je tretman za vas najbolji može biti teška. Tim ljekara vas može savjetovati, ali konačna odluka mora da bude vaša.
Glavne opcije su operacija, zračenje i hemoterapija. U zavisnosti od tipa i faze karcinoma pluća, moguće je da se koristi kombinacija ovih terapija.
Rak pluća – prognoza
Rak pluća obično ne izaziva nikakve simptome dok se ne proširi plućima ili na druge dijelove tijela (metastaze). To znači da su šanse za liječenjem manje nego kod drugih vrsta raka.
Otprilike jedan od tri čovjeka žive duže od godinu dana nakon dijagnoze, a svaki dvadeseti duže od 10 godina.
Međutim, šanse za preživljavanje raka pluća mogu značajno varirati u zavisnosti od toga koliko se karcinom proširio u vrijeme kada se dijagnozira. Rana dijagnoza može mnogo da poveća šanse za liječenje.
