Rak grlića materice ili cervikalni karcinom je tip rak koji se razvija kod žena na donjem dijelu materice (cerviks ili grlić materice). Kada ćelije u cerviksu postanu abnormalne i počnu se ubrzano množiti, rizik od razvijanja karcinoma grlića materice je značajno povećan.
Specifičan tip virusa, humani papiloma virus (HPV), odgovoran je za gotovo sve slučajeve raka grlića materice. Vaš ljekar može putem pregleda da uoči HPV, kao i prekancerozne ćelije, a zatim da predloži tretmane kojima bi spriječili razvijanje raka.
Rak grlića materice – simptomi
Rani simptomi raka grlića materice u obično nisu uočljivi. Ponekada se ne primjete sve dok rak ne dospije u kasnu fazu. Zbog toga je jako važno da svaka žena obavi pregled grlića materice (papa test), a posebno one koje imaju između 30 i 45 godina.
Abnormalno vaginalno krvarenje
U većini slučajeva vaginalno krvarenje je prvi simptom raka grlića materice. Najčešće se dešava tokom ili nakon seksualnog odnosa.
Takođe, svako krvarenje iz vagine, osim onog koje se dešava za vrijeme menstrualnog ciklusa, smatra se da je abnormalno. Tu spada i krvarenje nakon menopauze.
Obratite se ljekaru ako vam se dogodi abnormalno vaginalno krvarenje.
Ostali simptomi
Drugi simptomi raka grlića materice uključuju bol i nelagodu tokom seksa vaginalni iscjedak neprijatnog mirisa.
Napredni stadijum raka grlića materice
Ako se rak proširi iz cerviksa na okolne organe, to može uzrokovati mnoštvo drugih simptoma. Tu spadaju:
- Konstipacija (zatvor)
- Krv u urinu (hematurija)
- Gubitak kontrole nad bešikom (urinarna inkontencija)
- Bol u kostima
- Naticanje jedne noge
- Teška bol u kuku ili leđima, izazvana naticanjem bubrega
- Promjene u navikama vršenja nužde
- Gubitak apetita
- Gubitak kilaže
- Umor i letargija
Rak grlića materice – uzroci
Gotovo svi slučajevi su uzrokovani humanim papiloma virusom. HPV je veoma čest virus koji se može prenijeti putem seksualnog kontakta, a povezuje se još sa nastajanjem kondiloma i herpes zostera.
Postoji više od stotinu tipova HPV-a, a većina ih je bezopasna. Ipak, neki tipovi HPV-a mogu uzrokovati abnormalne promjene u ćelijama cerviksa, što može dovesti do nastajanja raka grlića materice.
Poznato je da su dva soja HPV virusa (HPV 16 i HPV 18) odgovorni za 70% slučajeva cervikalnog karcinoma. Ovi tipovi HPV-a nemaju nikakve simptome, tako da većina žena nije ni svjesna infekcije.
Međutim, važno je znati da su ove infekcije relativno česte, te većina žena koje ih imaju ne rayvije rak grlića materice.
Korišćenje kondoma tokom seksa može pomoći, ali ne u potpunosti ukloniti rizik od infekcije. To je zato što se virus može prenijeti putem dodira kože o kožu na genitalnom području.
Od 2008. godine, HPV vakcina se rutinski nudi djevojčicama od 12 i 13 godina.
Rak grlića materice – komplikacije
Mnoge žene sa rakom grlića materice će imati neke komplikacije. One se mogu pojaviti kao direktan rezultat raka ili kao posljedica tretmana (hemoterapije, zračenja ili operacije).
Komplikacije povezane sa ovim tipom raka variraju od relativno blagih, poput blagog krvarenja iz vagine ili čestog mokrenja, pa do onih koje su opasne po život, kao što je teško krvarenje ili zatajenja bubrega.
Rak grlića materice – stadijumi i prognoza
Kada se svi testovi obave i konačni rezultati budu dostupni, moguće je odrediti u kom stadijumu je rak. Stadijumi se određuju po tome u kojoj mjeri se rak proširio po organizmu. Što je veći stadijum, to znači da se rak više proširio. Stadijumi raka grlića materice, su:
- Stadijum 0 (prenizivani karcinom) – nema kancerogenih ćelija u cerviksu, ali postoje biološke promjene koje bi mogle da uzrokuju rak u budućnosti; to se naziva cervikalna intraepitelna neoplazija (CIN) ili karcinom in situ (CIS). Šanse da pacijenti prežive pet godina nakon dijagnoze su 80% – 99%
- I stadijum – rak se nije proširio van cerviksa. Šanse da pacijenti prežive pet godina nakon dijagnoze su 60% – 90%
- II stadijum – rak se proširio iz cerviksa na okolno tkivo, ali nije zahvatio tkivo karličnog zida ili donjeg dijela vagine. Šanse da pacijenti prežive pet godina nakon dijagnoze su 30% – 60%
- III stadijum – rak se proširio na donji dio vagine i/ili na karlični zid. Šanse da pacijenti prežive pet godina nakon dijagnoze su 30% – 50%
- IV stadijum – rak se proširio na crijeva, bešiku i druge organe, poput pluća. Šanse da pacijenti prežive pet godina nakon dijagnoze su 20%
Koga pogađa rak grlića materice?
Žene svih doba mogu oboljeti od cervikalnog karcinoma. Ipak, najčešće se javlja kod žena koje su stare između 30 i 45 godina. Nije uobičajeno da se rak grlića materice pojavi kod žena mlađih od 25 godina.
